⚙️ تنفس سلولی چیست؟ | پایه‌ای‌ترین نکته زیست دهم

در زیست دهم آمده که تنفس سلولی فرآیندی است که در آن سلول‌ها با استفاده از اکسیژن، گلوکز را تجزیه کرده و از آن ATP (واحد انرژی) تولید می‌کنند.

📌 فرمول کلی تنفس سلولی (در کتاب زیست دهم):

C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6H2O + انرژی (ATP)

نکات کنکوری زیست دهم: این معادله پایه‌ی بسیاری از سوالات مفهومی در کنکور است. فراموش نکن که تنفس هوازی و بی‌هوازی دو مسیر اصلی هستند.

🌿 مراحل تنفس سلولی در زیست دهم تجربی

🔹 1. گلیکولیز (Glycolysis)

• محل: سیتوپلاسم

• بدون نیاز به اکسیژن

• تبدیل گلوکز به ۲ مولکول پیرووات + مقدار کمی ATP و NADH

نکته کنکوری زیست دهم: گلیکولیز تنها مرحله‌ای است که در سیتوپلاسم انجام می‌شود و نیاز به اکسیژن ندارد.

🔹 2. چرخه کربس (Krebs Cycle)

• محل: ماتریکس میتوکندری

• در حضور اکسیژن

• تولید CO2، NADH، FADH2 و مقدار کمی ATP

نکات مهم زیست دهم: چرخه کربس یکی از منابع اصلی تولید ناقل‌های الکترونی (NADH و FADH2) است.

🔹 3. زنجیره انتقال الکترون (ETC)

• محل: غشای داخلی میتوکندری

• بیشترین تولید ATP (حدود 34 مولکول!)

• استفاده از اکسیژن به عنوان پذیرنده نهایی الکترون

نکته کنکوری زیست دهم: نبود اکسیژن باعث توقف زنجیره انتقال الکترون می‌شود.

💥 تفاوت تنفس هوازی و بی‌هوازی در زیست دهم

نکات کنکور زیست دهم: بدون شناخت دقیق این تفاوت‌ها نمی‌توان به سوالات کنکور پاسخ دقیق داد.

🔎 اهمیت تنفس سلولی در نکات کنکور زیست دهم

در نکات کنکور زیست دهم بارها به شکل مستقیم یا غیرمستقیم از تنفس سلولی سوال طرح شده، به‌ویژه:

• مکان انجام مراحل مختلف

• نقش میتوکندری

• تفاوت انرژی در مسیر هوازی و بی‌هوازی

• کاربردهای واقعی مانند تولید ATP در عضلات حین ورزش شدید