📚 جایگاه جذب مواد در روده در زیست دهم

در زیست دهم تجربی، فرآیند گوارش به چهار مرحله‌ی اصلی تقسیم می‌شود:
۱. گوارش مکانیکی
۲. گوارش شیمیایی
۳. جذب مواد در روده
۴. دفع مواد

مبحث جذب مواد در روده به عنوان سومین مرحله، نقشی حیاتی در تامین انرژی و مواد مغذی برای بدن دارد. بنابراین در هر دوره‌ی مرور نکات کنکور زیست دهم، این بخش باید با دقت ویژه‌ای بررسی شود.

🦠 ساختار روده کوچک و نقش آن در جذب

📌 پرزهای روده‌ای و سطح تماس بالا

یکی از نکاتی که در زیست دهم به آن اشاره می‌شود و در نکات کنکور زیست دهم اهمیت بالایی دارد، وجود پرزهای روده‌ای (Villi) است. این ساختارها سطح تماس را به شدت افزایش می‌دهند و باعث می‌شوند جذب مواد در روده با کارایی بیشتری صورت گیرد.

📌 میکروپرزها و افزایش چشمگیر جذب

در سطح سلول‌های پوششی پرزها، ساختارهایی به نام میکروپرز (Microvilli) قرار دارند که بافتی شبیه به مسواک ایجاد کرده‌اند. این میکروپرزها بخش مهمی از نکات کنکور زیست دهم هستند و باید بدانیم که آن‌ها سطح جذب را تا چند برابر افزایش می‌دهند.

🍞 جذب مواد مختلف در روده — نکات کنکوری

🥖 جذب کربوهیدرات‌ها

در زیست دهم تجربی آمده که کربوهیدرات‌ها پس از شکسته شدن به گلوکز، توسط سلول‌های پوششی پرزها جذب می‌شوند. سپس از طریق مویرگ‌ها به کبد منتقل شده و در آن‌جا ذخیره یا مصرف می‌شوند.

نکته کنکوری: جذب گلوکز به صورت فعال و با صرف انرژی صورت می‌گیرد.

🥩 جذب پروتئین‌ها

پروتئین‌ها ابتدا به آمینواسیدها تجزیه می‌شوند. این آمینواسیدها نیز مشابه گلوکز از طریق سلول‌های پرزی روده جذب شده و وارد خون می‌شوند.

نکته کنکوری: جذب آمینواسیدها نیز فعال است و با صرف انرژی انجام می‌شود.

🧈 جذب چربی‌ها

چربی‌ها ابتدا به اسیدهای چرب و مونوگلیسریدها شکسته می‌شوند. سپس وارد سلول‌های پوششی پرز شده و به صورت کیلومیکرون در دستگاه لنفی منتقل می‌گردند.

نکته کلیدی برای کنکور: برخلاف قند و پروتئین، چربی‌ها ابتدا وارد لنف می‌شوند، نه خون!

🎯 مهم‌ترین نکات کنکور زیست دهم درباره جذب در روده

1. ✅ جذب مواد بیشتر در روده باریک انجام می‌شود، نه روده بزرگ.

2. ✅ پرز و میکروپرزها نقش کلیدی در افزایش سطح جذب دارند.

3. ✅ جذب قند و پروتئین با صرف انرژی (انتقال فعال) است.

4. ✅ چربی‌ها ابتدا وارد لنف می‌شوند و سپس به جریان خون وارد می‌گردند.

5. ✅ کبد نقش مهمی در کنترل و توزیع مواد جذب‌شده دارد.