یاخته در بدن انسان چیست؟
یاخته در بدن انسان چیست؟ بررسی کامل ساختار یاخته، انواع یاخته‌ها، وظایف سلول‌ها، اندامک‌های یاخته‌ای و نقش آن‌ها در سلامتی و بیماری‌ها
لیست مطالب
- اهمیت یاخته در زیست کنکور 💡
- یاخته چیست؟ ✨
- ساختار یاخته در بدن انسان 🔍 (مطابق با فصل اول زیست دهم)
- ⚡ اندامک‌های مهم در زیست کنکور:
- انواع یاخته‌ها در بدن انسان (فصل دوم زیست دهم) 🧠
- نکات کنکوری درباره وظایف یاخته‌ها 🎯
- تفاوت یاخته گیاهی و جانوری (پرسش پرتکرار کنکور) 🌱🐾
- چرخه سلولی و تقسیم یاخته 🔁 (فصل 8 دهم)
- بیماری‌های یاخته‌ای (ترکیبی با فصل بیماری‌ها) 🧪
اهمیت یاخته در زیست کنکور 💡
در زیست‌شناسی دهم و دوازدهم، یاخته‌ها پایه‌ای‌ترین مفاهیم را شکل می‌دهند. یاخته در بدن انسان نقطه شروع یادگیری مفاهیمی مثل تنفس، تولید انرژی، تقسیم سلولی و بیماری‌هاست. طراحان کنکور عاشق طرح سؤال از ساختار، عملکرد و تفاوت‌های یاخته‌ای هستند.
یاخته چیست؟ ✨
یاخته یا سلول کوچک‌ترین واحد زنده است که همه‌ی ویژگی‌های حیات مثل متابولیسم، رشد، تولیدمثل و پاسخ‌گویی به محرک را دارد. در زیست کنکور، توجه به تفاوت یاخته‌های یوکاریوتی و پروکاریوتی بسیار مهم است.
ساختار یاخته در بدن انسان 🔍 (مطابق با فصل اول زیست دهم)
🧱 غشای یاخته‌ای
-
ساختار فسفولیپیدی دو لایه
-
دارای پروتئین‌های گیرنده، انتقالی، آنزیمی
-
نقش در تبادل مواد و ارتباط سلول با محیط اطراف
💧 سیتوپلاسم
-
ماده‌ای ژله‌ای که اندامک‌ها در آن قرار دارند.
🎯 هسته
-
محل ذخیره اطلاعات ژنتیکی (DNA)
-
مرکز فرمان سلول
-
شامل غشای دو لایه، منافذ هسته‌ای، هستک
⚡ اندامک‌های مهم در زیست کنکور:
-
میتوکندری:تولید انرژی (ATP)، دارای DNA مستقل 🧬
-
ریبوزوم: سنتز پروتئین (هم در یوکاریوت‌ها و هم در پروکاریوت‌ها) 💪
-
شبکه آندوپلاسمی خشن و صاف: انتقال پروتئین و لیپید
-
جسم گلژی: بسته‌بندی و ترشح مواد
-
لیزوزوم: هضم درون‌سلولی 🧫
انواع یاخته‌ها در بدن انسان (فصل دوم زیست دهم) 🧠
🧠 یاخته عصبی:
-
انتقال پیام‌های عصبی
🩸 یاخته خونی:
-
گلبول قرمز: فاقد هسته و میتوکندری
-
گلبول سفید: دارای هسته و در ایمنی نقش دارد
💪 یاخته عضلانی:
-
حرکات ارادی و غیرارادی
-
دارای میوفیبریل و میتوکندری زیاد
🧬 یاخته بنیادی:
-
قدرت تمایز به انواع دیگر سلول‌ها
نکات کنکوری درباره وظایف یاخته‌ها 🎯
✅ تولید انرژی توسط میتوکندری از طریق تنفس هوازی (فصل 6 دوازدهم)
✅ سنتز پروتئین توسط ریبوزوم‌ها (کنکورپذیر و سوال‌خیز)
✅ تقسیم یاخته (میتوز و میوز) بسیار مهم در کنکور!
✅ پاسخ به محرک‌ها و هماهنگی (فصل‌های عصبی و هورمونی)
تفاوت یاخته گیاهی و جانوری (پرسش پرتکرار کنکور) 🌱🐾
| ویژگی | یاخته جانوری | یاخته گیاهی |
|---|---|---|
| دیواره یاخته | ❌ ندارد | ✅ دارد |
| کلروپلاست | ❌ ندارد | ✅ دارد |
| واکوئل بزرگ | ❌ ندارد | ✅ دارد |
| شکل | نامنظم | منظم |
📌 این جدول عیناً در خیلی از تست‌های ترکیبی کنکور آمده!
چرخه سلولی و تقسیم یاخته 🔁 (فصل 8 دهم)
-
مرحله رشد (G1)
-
سنتز DNA (S)
-
رشد دوم (G2)
-
تقسیم سلولی (M): میتوز یا میوز
📌 نکته کنکوری: سلول‌های زایشی تقسیم میوز و بقیه سلول‌ها تقسیم میتوز دارند.
بیماری‌های یاخته‌ای (ترکیبی با فصل بیماری‌ها) 🧪
-
سرطان: رشد و تقسیم کنترل‌نشده سلول‌ها
-
بیماری‌های ژنتیکی: مثل سندروم داون (اختلال در تقسیم میوز)
-
بیماری‌های میتوکندریال: اختلال در تولید ATP
دیدگاه های مربوط به این مقاله (برای ارسال دیدگاه در سایت حتما باید عضو باشید و پروفایل کاربری شما تکمیل شده باشد)